نشانه های اختلال دوقطبی

اختلال دوقطبی (Bipolar Disorder) یک بیماری روانی جدی است که با تغییرات شدید و غیرطبیعی در **خلق‌وخو، سطح انرژی و توانایی انجام وظایف روزمره** مشخص می‌شود. این اختلال شامل دو فاز اصلی است: **شیدایی (Mania)** یا **نیمه‌شیدایی (Hypomania)** و **افسردگی (Depression)**. در اینجا مهم‌ترین نشانه‌های هر دو فاز و همچنین نشانه‌های دوره‌های ترکیبی را برای شما توضیح می‌دهم: --- ### فاز اول: شیدایی (Mania) یا نیمه‌شیدایی (Hypomania) **شیدایی** شدیدترین حالت است و می‌تواند منجر به روان‌پریشی (Psychosis) شود، در حالی که **نیمه‌شیدایی** شدت کمتری دارد و معمولاً فرد را از کارکرد روزمره نمی‌اندازد، اما هر دو نیازمند توجه هستند. | نشانه‌ها (حداقل یک هفته ادامه دارد) | توضیحات | | :--- | :--- | | **۱. خلق‌وخوی بالا و غیرعادی** | احساس سرخوشی، انرژی زیاد، شادی افراطی یا تحریک‌پذیری شدید. فرد ممکن است بیش از حد خوش‌بین یا متهاجم باشد. | | **۲. کاهش نیاز به خواب** | فرد ممکن است فقط ۳ تا ۴ ساعت بخوابد و همچنان احساس کند کاملاً استراحت کرده و پرانرژی است. | | **۳. پرحرفی یا فشار برای صحبت کردن** | صحبت کردن سریع، مداوم و با صدای بلندتر از حد معمول. فرد ممکن است به سختی ساکت شود. | | **۴. فرار افکار (Flight of Ideas)** | جهش سریع از یک موضوع به موضوع دیگر در صحبت کردن. به نظر می‌رسد افکارش با سرعتی کنترل‌نشده حرکت می‌کنند. | | **۵. حواس‌پرتی شدید** | عدم توانایی تمرکز بر یک موضوع. توجه فرد به محرک‌های بی‌اهمیت محیط جلب می‌شود. | | **۶. افزایش هدفمند فعالیت** | افزایش شدید فعالیت‌های هدفمند (مانند شروع پروژه‌های کاری، فعالیت‌های اجتماعی، برنامه‌ریزی‌های بزرگ). | | **۷. فعالیت‌های پرخطر و لذت‌جویانه** | درگیر شدن بی‌پروا در فعالیت‌هایی که پیامدهای ناخوشایندی دارند، مانند ولخرجی‌های زیاد، قمار، سرمایه‌گذاری‌های نامعقول یا رفتارهای جنسی پرخطر. | | **۸. خودبزرگ‌بینی (Grandiosity)** | باورهای اغراق‌آمیز در مورد استعدادها، قدرت، ثروت یا اهمیت خود. | --- ### فاز دوم: افسردگی (Depression) این فاز شبیه به افسردگی ماژور است، اما اغلب شدت بیشتری در افراد دوقطبی دارد و ممکن است برای چند هفته یا چند ماه طول بکشد. | نشانه‌ها (حداقل دو هفته ادامه دارد) | توضیحات | | :--- | :--- | | **۱. خلق‌وخوی پایین و غمگین** | احساس اندوه، پوچی یا ناامیدی عمیق در بیشتر طول روز، تقریباً هر روز. | | **۲. از دست دادن علاقه یا لذت** | ناتوانی در لذت بردن از فعالیت‌هایی که قبلاً مورد علاقه بوده‌اند (آنِـدونیا). | | **۳. تغییرات اشتها/وزن** | کاهش یا افزایش قابل توجه وزن بدون رژیم یا تغییرات مشخص در اشتها. | | **۴. تغییرات خواب** | بی‌خوابی (Insomnia) یا پرخوابی (Hypersomnia). | | **۵. خستگی و کاهش انرژی** | احساس کمبود انرژی یا خستگی مفرط، حتی پس از استراحت. | | **۶. احساس بی‌ارزشی و گناه** | سرزنش کردن خود یا احساس گناه نامتناسب. | | **۷. کاهش تمرکز و تصمیم‌گیری** | مشکل در فکر کردن، تمرکز یا گرفتن تصمیم‌های ساده. | | **۸. کندی روانی-حرکتی (یا بی‌قراری)** | کند شدن حرکت و گفتار (که برای دیگران قابل مشاهده است) یا بی‌قراری و آشفتگی. | | **۹. افکار مرگ یا خودکشی** | داشتن افکار مکرر درباره مرگ، خودکشی یا برنامه‌ریزی برای آن. | --- ### دوره‌های ترکیبی (Mixed Episodes) در برخی موارد، افراد هر دو علامت **شیدایی و افسردگی** را به صورت همزمان تجربه می‌کنند. این دوره‌ها می‌توانند بسیار آزاردهنده و خطرناک باشند. - **مثال:** فرد همزمان انرژی بسیار بالایی دارد (شیدایی) اما خلق‌وخویش غمگین، ناامید و تحریک‌پذیر است (افسردگی). - **ویژگی:** این حالت اغلب منجر به **تحریک‌پذیری بالا، بی‌خوابی شدید و افزایش ریسک خودکشی** می‌شود. --- **توجه بسیار مهم:** تشخیص اختلال دوقطبی تنها باید توسط یک **روانپزشک یا روانشناس بالینی** انجام شود. این علائم می‌توانند با سایر بیماری‌های روانی یا جسمی شباهت داشته باشند. اگر شما یا عزیزانتان این علائم را تجربه می‌کنید، جستجوی کمک حرفه‌ای ضروری است.